جامعه/مریم احمدی شیروان: گویا اداره مستقل بیمارستانها، بهترین تصمیم آقای وزیر بهداشت برای حل مشکلات مالی آن‌هاست. تصمیم به استقلالی که به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، مترادف با واگذاری اختیارات مدیریتی به مسئولان بیمارستانها برای افزایش خدمات به مردم است. خدماتی که در فاز اول یک تا دو بیمارستان تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی را شامل شده و پس از آن دامنه‌اش به تمام بیمارستانها خواهد رسید. تصمیمی که موافقان و مخالفان زیادی هم با خود داشته است. آن هم در حالی‌که هنوز طرح هیئت امنایی شدن بیمارستانها اندر خم یک کوچه است و در عمل خودگردان شدن بیمارستانها طرحی ناموفق محسوب می‌شود.
هزینه‌های درمانی مردم افزایش پیدا خواهد کرد
برخی معتقدند این استقلال زمینه بروز بسیاری از مشکلات و حذف خدمات پُر هزینه مانند شیمی درمانی و... را مهیا می‌کند. محمدرضا واعظ مهدوی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر در این خصوص می‌گوید: وقتی انگیزه اداره یک بیمارستان سودآوری باشد و عملکرد آن با هزینه و درآمدی که دارد سنجیده شود، نمی‌توان به او ایراد گرفت که چرا خدمات هزینه‌بر را حذف کرده و به سمت خدمات کم هزینه متمایل می‌شوند.
دکتر حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: با توجه به سوابق مدیریتی که در این سال‌های اخیر نمونه‌های بسیاری از آن را دیده‌ایم، در صورت بروز چنین اتفاق و تصمیمی در بسیاری از بیمارستانها هزینه‌های درمانی مردم افزایش چشمگیری خواهد داشت.
او که نماینده مردم محروم زاهدان در مجلس شورای اسلامی است، اضافه می‌کند: در مناطق محروم و دورافتاده یا حتی شهرهای کوچک بسیاری از بیمارستانها توجیه اقتصادی ندارند و تنها به خاطر رفع حداقلی محرومیت بیمارستان‌هایی با کمترین امکانات ایجاد شده‌اند. بیمارستان‌هایی که ممکن است حتی یک پزشک متخصص نداشته باشند.
شهریاری تأکید می‌کند: بسیاری از هزینه‌های این بیمارستانها از جیب دولت پرداخت می‌شود زیرا بیمارستانها خود توان اداره کردن ندارند. این استقلال در مناطقی که امکان نظارت و مدیریت آن وجود دارد، اشکالی ندارد، اما قطعاً در همه شهرها و مناطق قابل اجرا شدن نیست.
طرحی برای کمک به صندوق بیمارستانها
این طور که رؤسای چند دانشگاه علوم پزشکی بزرگ کشور به دفاع از طرح استقلال بیمارستانها گفته‌اند با اجرای این طرح می‌شود از مشکلات مالی بیمارستانها که ادامه حیات‌شان را با مشکل روبه‌رو کرده‌اند، کم کرد.
دکتر عبدالله بهرامی، رئیس مرکز آموزشی پژوهشی و درمانی امام رضا(ع) مشهد درباره این طرح به خبرنگار ما می‌گوید: اداره مستقل بیمارستانها در همه بیمارستانها و تمام شهرها امکان‌پذیر و دارای صرفه اقتصادی نیست. این طرح در شهرهای بزرگ و در بیمارستان‌هایی که تجهیزات پزشکی کاملی دارند می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد. البته آن هم به مؤلفههایی مانند برنامه‌ریزی وزارت بهداشت، پاسخگویی بیمه‌ها، داشتن امکاناتی برای پذیرش، بخش‌های مختلف، پزشک، دستگاه‌های مورد نیاز، مواد مصرفی و دارو و... بستگی دارد.
او تأکید می‌کند: طرح اداره مستقل بیمارستانها باید بر اساس ضوابط وزارت بهداشت و در همان چارچوب حرکت کند. اعتبارات مستقیم به حساب خود بیمارستان واریز شده، تعرفه‌ها تعریف و بیمه‌ها بدهی خود را پرداخت کنند و در نهایت برای ارائه خدمات مطلوب در این حوزه باید به کمک‌های دولتی امیدوار بود.
اما سؤال اینجاست که اگر چنین اختیارات گسترده‌ای به بیمارستانها داده شود، چطور می‌توان جلوی کاهش خدمات گران‌قیمت را گرفت تا بیمارستان‌های مختلف از پذیرش بیماران پرهزینه خودداری نکنند؟ البته اینطور که دکتر مهدی جعفری، مجری کشوری برنامه ملی بیمارستان‌های مستقل در وزارت بهداشت می‌گوید مسئولان بیمارستانها با نظارتی که خواهد بود نمی‌توانند به چنین کاری اقدام کنند.
استقلال بیمارستانها به معنای حذف بودجه دولتی نیست
دکتر همایون هاشمی، رئیس سابق سازمان بهزیستی کشور در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: قرار بود مشکلات مالی بیمارستانها با اجرای طرح تحول سلامت حل شود، اما حالا با مشکلات مالی طرح تحول سلامت، اداره مستقل بیمارستانها راه‌حلی برای این مشکل عنوان شده است.
به اعتقاد او در شرایطی که در واحدهای بیمارستانی دولتی طرح تحول در حال اجرا شدن است، رسیدن به نقطه مطلوب مشترک که بتوان خدمات مطلوب با هزینه کم ارائه کرد خصوصاً تحول در حوزه مدیریت و نگهداشت بیمارستانها نیاز به برنامه‌ای جامع دارد.
نماینده مردم میاندوآب در مجلس شورای اسلامی که موافق استقلال واحدهای بیمارستانی در قالب هیئت امنایی یا هیئت مدیره است، اضافه می‌کند: اینکه بتوان با خرد جمعی و فکری تیمی، بیمارستانها را مدیریت کرد به معنای آن نیست که از بیمارستان‌های دولتی، بودجه و حمایت‌های مالی را کم کنیم. بیمارستان‌های دولتی باید با هزینه دولت اداره شوند و کاهش هزینه‌ها کار تیمی می‌طلبد. برای تولید خدمات درست و کم هزینه می‌توان بیمارستان را به عنوان واحدی مستقل در نظر گرفت، اما اینکه این استقلال به معنای حذف بودجه دولتی و عدم پوشش هزینه‌های آن باشد را قبول ندارم.
هاشمی به مزایای اجرای صحیح این طرح هم اشاره کرده و می‌گوید: در بسیاری از بیمارستان‌های بین‌المللی خدماتی درست، کم هزینه با بالاترین میزان رضایت مردم از آن ارائه می‌شود. بیمارستانها واحدهایی مستقل هستند که در قالب تیم مدیریتی منسجم و ماندگار اداره می‌شوند. سود و زیان سالیانه آن‌ها برآورد شده، مدیریت‌شان پایدارتر است و هیئت امنا در مورد مدیریت‌شان تصمیم می‌گیرد. عمدتاً اجزای مدیریتی همدیگر را خوب می‌شناسند. برای جذب منابع مالی خوب فکر می‌کنند، هزینه‌ها را بررسی و کاهش می‌دهند.
او شرط اجرای موفقیت‌آمیز این طرح را مدیریت بر بهینه‌سازی هزینه‌ها دانسته و تأکید می‌کند: بیمارستان‌های دولتی که عمدتاً در مناطق کم برخوردار و متوسط هستند نباید به خاطر اجرای این طرح از بودجه دولتی محروم شوند؛ بلکه اگر به واسطه این طرح بر بهینه‌سازی هزینه‌ها نظارت شود حتماً اقدامی مؤثر انجام خواهد شد.
پرستاری می‌تواند هزینه‌های سلامت راه کاهش دهد
با استقلال بیمارستانها، هیئت مدیره مسئول مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی می‌شود. هرچند که طبق اعلام وزارت بهداشت باید بیمارستانها تمامی خدمات را به اندازه نیاز و با نرخ کنونی به مردم ارائه کنند، اما ابهاماتی که درباره مسائل مالی آن‌ها وجود دارد، سبب نگرانی حذف برخی خدمات حتی در حوزه استفاده از منابع انسانی شده است.
دکتر علی‌محمد آدابی، رئیس سازمان نظام پرستاری کشور به خبرنگار ما می‌گوید: این مسئله از دو زاویه مورد بررسی است. یکی نقش و وظیفه حاکمیتی که دولت‌ها در قبال ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به جامعه دارند. نقشی که نص صریح قانون اساسی است و باید توسط دولت انجام شود. البته بخش خصوصی به شکل مستقیم مانند اداره کردن بیمارستانها می‌تواند به یاری دولت بیاید.
او نکته دیگر را با نحوه اداره این بیمارستانها مرتبط دانسته و اضافه می‌کند: باید منافع حاصل از زحمت افراد به نحوی عادلانه و مناسب بین آن‌ها تقسیم شود. لازم است ترکیب هیئت امنای اداره این بیمارستانها متناسب با تعداد کارکنان آن بیمارستان در تمامی بخش‌های مختلف و حتی پرستاران باشد. باید در نظر داشته باشیم که سازمان نظام پرستاری بازوی مشورتی وزارت بهداشت است و این بخش می‌تواند هزینه‌های سلامت را کاهش دهد. اعضای این هیئت امنا باید از تمامی بخشها و با حضور پرستاران باشد. حتی جایی هم برای نماینده مردم در نظر بگیرند و از شورای شهر بخواهند نماینده‌ای به بیمارستانها معرفی کنند تا مردم نظارت عالیه خود را بر نحوه عملکرد کمی و کیفی بیمارستانها داشته باشند.
آدابی تأکید می‌کند: در هر حال نباید استقلال بیمارستانها بهانه‌ای شود که دولت از زیر بار مسئولیت‌های قانونی خودش نسبت به جامعه شانه خالی کند. دولت باید حمایت‌های تعریف شده خود را داشته باشد، لیکن اداره بیمارستانها به شکل هیئت امنایی و متشکل از تمام افراد ذی‌نفع در بیمارستانها به نحوی منطقی قطعاً اداره امور بیمارستانها را با توفیق بیشتری همراه خواهد کرد.
طرح استقلال و شفافیت مالی در بیمارستانها
اما و اگرهای مستقل شدن بیمارستان‌های وزارت بهداشت و حواشی این تصمیم تمامی ندارد. دکتر مهدی جعفری، مدیر برنامه ملی اداره بیمارستان‌های وزارت بهداشت در این خصوص می‌گوید: این اقدام دستورعملی در راستای شفافیت مدیریتی و مالی در بیمارستانها و در راستای بالفعل کردن یک واحد اجرایی مستقل است.
وی ادامه می‌دهد: بیمارستانها وقتی به صورت غیرمستقل اداره می‌شوند، یک رئیس برایشان انتخاب می‌شود، اما در بیمارستان مستقل یک هیئت‌عامل و یک مدیرعامل برای بیمارستان تعیین می‌شود. اعضای هیئت‌عامل و مدیرعامل، بیمارستان را طبق یک موافقتنامه شفاف تحویل می‌گیرند و این موافقتنامه بین مدیر عامل و رئیس دانشگاه علوم پزشکی امضا می‌شود و بیمارستان به آن‌ها تحویل داده می‌شود. همچنین یکسری شاخص‌های مالی، عملکردی و نیروی انسانی را هم در این موافقتنامه قید کرده‌ایم که بیمارستانها طبق این شاخص‌ها پایش و ارزشیابی می‌شوند.
مدیر برنامه ملی اداره بیمارستان‌های مستقل وزارت بهداشت با بیان اینکه تعرفه‌های این بیمارستانها ۱۰۰ درصد دولتی است و بالا بردن تعرفه‌های آن‌ها منطقی نیست، اظهار می‌کند: در این صورت با یک واحد مستقل طرف هستیم که به ما گزارش می‌دهد و مورد حسابرسی مالی قرار می‌گیرد. بیمارستان‌های غیرمستقل حسابرسی مالی نمی‌شدند، اما در بیمارستان‌های مستقل هر سال حسابرسی مالی انجام می‌دهیم که این موضوع به شفافیت مالی و جلوگیری از اتلاف منابع کمک می‌کند.
جعفری همچنین می‌گوید: تأکید می‌کنم که توقعات‌مان را از برنامه‌های اصلاح ساختاری خیلی بالا نبریم. فکر نکنیم که یک طرح قرار است همه چیز را حل کند، بلکه این اقدام دستورعملی در راستای شفافیت مدیریتی در بیمارستانها و در جهت بالفعل کردن تمام ظرفیت‌های یک واحد اجرایی مستقل است.
نظر شما